3 urodziny naszej Laury!!!
8 czerwca 2021
Drugie urodziny Tymonka!!!
16 czerwca 2021

Jak rozmawiać z dziećmi na trudne tematy?

Rozmowa to bardzo ważny element w procesie wychowawczym dzieci. Brak szczerej rozmowy, może skutkować oziębieniem relacji między rodzicem a dzieckiem. Na każdym etapie rozwoju dziecka, rozmowa z rodzicem przebiega inaczej. Dwulatki przechodzące okres buntu zadają inne pytania, niż trzylatki czy starsze dzieci  u  których bunt przejawia się zupełnie inaczej. Również temperament dziecka i jego usposobienie wpływa na relacje z rodzicem. Rozmowa z dzieckiem wrażliwym wymaga od rodziców dużo wyrozumiałości, łagodności i cierpliwości zanim maluch się otworzy.

Dzieci szybko się rozwijają wszystkim się interesują i zadają różne pytania. Wśród pytań są takie, na które rodzice nie zawsze  znają odpowiedź np. „Dlaczego dziadek umarł?“, „Dlaczego ten pan nie ma ręki?” lub „Dlaczego ta Pani grzebie w śmietniku?” zadaje prawie każde dziecko i jest to trudny moment dla rodziców, ale bywają również pytania wstydliwe dla rodziców np. „Skąd się biorą dzieci?” na które rodzic nie wie jak odpowiedzieć małemu dziecku. Zdefiniowanie pojęcia „trudny temat” nie jest łatwe ponieważ dla każdego z nas będzie to oznaczało cos innego. Najczęściej w takiej sytuacji rodzic udaje, że nie słyszy pytania zakładając błędnie, że dziecko w końcu zapomni o pytaniu, które chciał zadać. Czasem na pytanie dziecka rodzic odpowiada: „Jesteś jeszcze za mały, jak dorośniesz wrócimy do tematu…”. Dziecko jest  ciekawe otaczającego go świata,  jeśli nie udzielimy mu odpowiedzi ono i tak wkrótce powróci do rozmowy. Rodzic musi próbować mierzyć się z tematem od najmłodszych lat  i  mówić prawdę.  Porządkujmy dziecku świat krok po kroku, podążajmy za tym co usłyszało, co widziało i czego już doświadczyło. Rodzic chcąc bronić dziecko przed „złem tego świata” często przedstawia łagodniejszą wersję rzeczywistości. Niektórzy rodzice nie czytają dzieciom bajek, w których pojawia się negatywny bohater, wszelkiego rodzaju kłamstwo, agresję czy zło, dyskretnie cenzurując, tacy rodzice obawiają się, że negatywny bohater lub smutne sytuacje mogą wywołać u dziecka strach, ale maluch  prędzej czy później doświadczy zła w szkole  czy na podwórku, warto więc przygotować go  na zagrożenia współczesnego świata, aby  zrozumieć dobro  musi poznać zło, po to by mieć jakiś punkt odniesienia. Dzieci którym mówiono nieprawdę mogą mieć w przyszłości trudności w poradzeniu sobie z jej realnym otoczeniem, zamiast już w dzieciństwie  łagodnie oswajać je z trudnymi sprawami przy swoim  wsparciu,   zderzą  się później  samotnie w życiu dorosłym z trudnymi sprawami , co wywołuje u nich  : lęk, bezradność i zaskoczenie.

Czasem dziecko zadaje pytanie, które wywołuje w nas dużo emocji,  takim tematem jest śmierć kogoś bliskiego lub  zwierzaka, z którym dziecko bardzo się zaprzyjaźniło. Zdarza się  że rodzice w obawie przed cierpieniem dziecka po stracie (np. psa, świnki morskiej) kupują bardzo podobne zwierzę licząc na to, że dziecko się nie domyśli,  jednak  maluch po pewnym czasie  orientuje się,  że świnka inaczej się zachowuje lub pies nie reaguje na imię. Wtedy wychodzi na jaw śmierć zwierzęcia, co naturalnie niesie ze sobą płacz i mnóstwo pytań. W takiej sytuacji aby załagodzić zaistniałą sytuację rodzic zapewnia, że świnka wróci lub opowiada o psim raju. Rodzic zamiast bać się trudnych pytań powinien  jak najprędzej wytłumaczyć dziecku, że smutek jest naturalną reakcją każdego człowieka np.  po stracie  bliskiej osoby, lub po stracie ulubionego zwierzaka,  każdy człowiek  czy zwierzak  żyje i umiera,  oraz to że  jedni żyją dłużej inni krócej.  

Są również sytuacje w których rodzice są skrępowani i nie chcą podejmować tematu. Zdarzają się też sytuacje, gdy dziecko widzi na ulicy bezdomnego lub niepełnosprawnego człowieka i zadaje pytanie np.  dlaczego ten Pan tak wygląda?  Rodzic w takiej sytuacji  powinien zwracać uwagę dziecka na aspekty społeczne i w wytłumaczyć, że są wśród nas ludzie z różnych przyczyn nie wyglądający tak samo. Taka rozmowa kształtuje w dzieciach odczucia empatyczne i może zaowocować np. wspólnym wsparciu jakiejś fundacji niosącej pomoc potrzebującym.

Najczęstszym problemem rodzica jest to, w jaki sposób odpowiedzieć by dziecko zrozumiało. Jest kilka zasad, aby stworzyć atmosferę do dialogu, otóż ważne by rozmowa przebiegała w atmosferze spokojnej i  zrozumiałej dla dziecka.

(1) Należy dziecku poświęcić uwagę oraz rozmawiać o wszystkim co go interesuje.

(2) Należy mówić prawdę, nie upiększać rzeczywistości i nie bać się mówienia “nie wiem”. Dziecko prędzej czy później pozna prawdę, a robienie z siebie eksperta od wszystkiego jest wyjściem tylko na chwilę.

(3) Nie należy w dziecku zaszczepiać własnych obaw. Każdego z nas kształtują inne sytuacje to, że rodzic boi się np. zatłoczonych miejsc nie oznacza, że dziecko też musi się bać

(4) Często rozmowa z dzieckiem z rozmową nie ma nic  wspólnego. Zdarza się że rodzic zamiast informować dziecko, przemyca swoją ocenę sytuacji myśląc, że w ten sposób  wychowa dziecko na porządnego człowieka. W wielu sytuacjach wystarczy jednak sama informacja, po to by wychować człowieka o otwartym umyśle, który potrafi dokładnie obserwować świat.

Jeżeli rodzice będą otwarcie, szczerze w sposób spokojny i zrozumiały rozmawiać z dzieckiem poruszając trudne tematy, dziecko nie będzie się bało zadawać pytań w przyszłości. Aby tego dokonać, należy z nim rozmawiać bez nadmiernych emocji, paniki czy zawstydzenia. Jeżeli rodzice będą tak postępować mogą być pewni, że ich dziecko w dorosłym życiu nie będzie się bać, nie będzie żyło (w szklanej pułapce ) ale będzie wiedzieć jak się zachować i jak postępować w danej sytuacji. A gdy dorośnie i będzie rodzicem , bez problemu  potrafi odpowiedzieć, na każde trudne pytanie zadane przez swoje dziecko.